นพ.สงกรานต์ ไหมชุม นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัดสงขลา กล่าวว่า คนไทยกำลังเผชิญกับปัญหาด้านสุขภาพจิต ซึ่งสามารถส่งผลกระทบทางสังคมที่ร้ายแรงในอนาคตได้ จากผลการวิจัย “ อนาคตสุขภาพจิตสังคมไทย พ.ศ. 2576” โดยกรมสุขภาพจิตระบุชี้ชัดว่า ร้อยละ 17.6 ของวัยรุ่นอายุ 13-17 ปี มีความคิดอยากฆ่าตัวตาย ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของการเสียชีวิตอันดับ 3 ของวัยรุ่นไทย ในทุก 2 ชั่วโมง พบประชากร 1 คนจบชีวิตตัวเอง ทั้งยังพบผู้ป่วยมีปัญหาสุขภาพจิตและโรคซึมเศร้าเพิ่มขึ้น 1-2 % พบการฆ่าตัวตายสำเร็จต่อปีกว่า 4,625 คน (ปี พ.ศ. 2564-2565)
การสร้างเสริมสุขภาพจิตให้แข็งแรงในกลุ่มวัยรุ่นและวัยทำงานจึงเป็นเรื่องที่ต้องให้ความสำคัญ ซึ่งสาเหตุที่ทำให้มีพฤติกรรมเสี่ยงที่เกิดจากการขาดทักษะ ขาดความตระหนัก ขาดการยั้งคิดไตร่ตรอง และการควบคุมตนเอง ขาดวิธีที่ทำให้ตนเองพึงพอใจที่ถูกต้อง และอิทธิพลของสิ่งแวดล้อม หรือมีอาการซึมเศร้า คิดว่าตนเองไร้ค่าอยู่ไปก็ไม่มีประโยชน์ ไม่มีความหวังในชีวิต มีอาการโรคจิต มีเสียงหูแว่วสั่งให้ฆ่าตัวตาย บางรายมีภาพหลอนซึ่งเกิดตกใจวิ่งหนีทำให้เกิดอุบัติเหตุหรือถึงขั้นเสียชีวิตได้ ผู้ที่ติดเหล้าหรือสารเสพติด ทำให้เกิดอาการซึมเศร้า และขาดการยับยั้งใจตัวเอง นำไปสู่ปัญหาการฆ่าตัวตาย ผู้ที่มีบุคลิกภาพผิดปกติ จะเกิดปัญหาทางอารมณ์ได้ง่าย และอาจทำให้เป็นโรคซึมเศร้า (depression)
ฉะนั้น ครอบครัวจึงมีความสำคัญในการป้องกันได้โดยการให้ความรักความเข้าใจ รู้จักใช้เหตุผล และแสดงออกทางอารมณ์อย่างเหมาะสม ลดความขัดแย้งต่าง ๆ ในครอบครัว ส่วนการคุ้มครองสิทธิ์ในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ถือเป็นสิทธิตามกฎหมายของคนไทยที่ส่งเสริม ให้เข้าถึงบริการสาธารณสุขได้อย่างทั่วถึงและมีประสิทธิภาพ ทั้งการสร้างเสริมสุขภาพ การป้องกันโรคการตรวจวินิจฉัยโรค การรักษาพยาบาลและการฟื้นฟูสมรรถภาพที่จำเป็นต่อสุขภาพ และการดำรงชีวิต รวมถึงบริการการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกตามกฎหมายประกอบโรคศิลปะ ทั้งนี้ ตามประกาศของคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ โดยมาตรา 41 เรื่องการพิจารณาจ่ายเงินช่วยเหลือเบื้องต้น กรณีผู้รับบริการหรือทายาทได้รับความเสียหายจากการรับบริการสาธารณสุข เพื่อสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างกัน เพื่อช่วยลดความขัดแย้งที่อาจจะเกิดขึ้น ระหว่างผู้รับบริการและผู้ให้บริการ รวมถึงมาตราอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องต่อไป ทั้งนี้ สำนักบริการประชาชนและคุ้มครองสิทธิ จึงมีภารกิจหลักในการพัฒนาระบบคุ้มครองสิทธิประชาชนในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ และการส่งเสริมให้ประชาชนเข้าถึงบริการสุขภาพที่จำเป็นได้อย่างมีมาตรฐานต่อไป
